De opkomst van de personal computer en het internet hebben de afgelopen decennia de wijze waarop de mensheid communiceert, werkt, recreëert en informatie vergaard dramatisch veranderd. De personal computer bevrijde de computer van de grote bedrijven en universiteiten waar deze enkel als mainframe kon worden gebruikt en maakte het tot een handzaam gebruiksvoorwerp die bij iedereen op het bureau geplaatst kon worden. De ontwikkeling van het internet zorgde er op haar beurt voor dat al deze losse personal computers via één groot netwerk met elkaar in verbinding konden komen.
Deze twee ontwikkelingen hebben het mogelijk gemaakt dat communiceren met iemand in Amerika of Japan even gemakkelijk is als het aanbellen bij de buurman. Er heeft zich nog een derde belangrijke ontwikkeling voltrokken en zonder deze ontwikkeling zou de personal computer met haar internetverbinding niet te gebruiken zijn door de miljoenen mensen die nu bijvoorbeeld hun vrienden up-to-date houden via Facebook. Dit was de ontwikkeling van de Graphical User Interface (GUI) de grafische gebruikersomgeving in het Nederlands en vaak uitgesproken als goewie.
De GUI is dé ontwikkeling die het mogelijk heeft gemaakt dat computers gebruikt konden worden door mensen zonder kennis over de technisch werking van de computer. Voor de grafisch interface werkte computers met de zogenaamde een command-line-interface (CLI) hierin moet doormiddel van tekstcommando’s aan het systeem worden verteld wat het moet doen. Zonder de grafisch interface zouden de ontwikkelingen op het internet die wij nu als vanzelfsprekend beschouwen niet hebben kunnen plaats vinden. Hoe deze stap van tekst naar icoon heeft plaatsgevonden is een zeer interestante en zal ik in dit artikel beknopt beschrijven.
De GUI die op dit moment door iedere computer gebruiker wordt gebruikt heeft een lange geschiedenis en onderging vele evoluties. Dit artikel beschrijft de eerste voorzichtige stapjes eind jaren-60 tot aan de eerste commercieel verkrijgbare computer met een GUI. Dit artikel behandeld niet alle GUIs die ooit hebben bestaan maar gaat meer in op hoe en waar de kern ideeën zijn ontstaan en hoe deze ideeën uiteindelijk werden omgevormd tot een commercieel vatbaar product.
De Memex
De geschiedenis van de GUI begint voordat er überhaupt sprake was van een digitale computer. Concepten die in de hedendaagse GUIs zijn terug te vinden werden decennia voor de uitvinding van de digitale computer reeds beschreven door Vannevar Bush. Bush voorzag een machine genaamd de Memex. De Memex was een soort bureau met twee schermen waarop de gebruiker alle kennis kon raadplegen door middel van verbindingen die erg veel weg hebben van onze huidige hyperlinks. Houd in gedachte dat er in deze tijd geen sprake was van digitale computers alle concepten beschreven door Bush waren volledige gebaseerd op analoge technieken.
In de jaren-30 begonnen vele groepen verspreid over de wereld digitale computers te ontwikkelen. Aangemoedigd en gefinancierd door de tweede wereld oorlog begonnen er programmeerbare “rekenmachines” te ontstaan. Deze “rekenmachines” bezette complete hallen en werkte nog met vacuümbuizen en werden onder andere ingezet voor het bereken van raket paden, naderende vliegtuigen en het kraken van vijandelijke berichten.
In 1945 herpubliceerde Bush zijn aangepaste ideeën in een artikel “As We May Think”. Dit artikel zou als inspiratie dienen voor Douglas Englebart die de taak op zich nam deze machine te bouwen. Dit verhaal is de vinden op de volgende pagina.
Bart's Blog 